หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
255
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 255 ขึ้น เพราะไม่มีความเป็นกรรมอันสัตว์ก่อแล้ว และเพราะความเป็น กรรมอันตัณหาไม่ให้ยินดีแล้วๆ แท้จริง กรรมที่มีอาเสวนะอันได้แล้ว บ่อย ๆ
เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์กรรมที่สัตว์ได้ทำแล้วและความเชื่อมโยงกับการปฏิสนธิ โดยเสนอมุมมองของพระสารีบุตรเถระเกี่ยวกับตัณหาและกรรมนิมิต ที่เป็นปัจจุบันและอารมณ์แห่งชวนะที่ทำให้เกิดขึ้น สิ่งสำคั
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
262
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 262 [สังคหคาถา] ก็ บัณฑิต ผู้เห็นประจักษ์ ย่อมจำแนกรูป ไว้แม้ ๒ อย่าง โดยความต่างแห่งรูป มี อัชฌัตติกรูปเป็นต้น ตามสมควร ด้วย ประการฉะน
เนื้อหาเกี่ยวกับการจำแนกรูปในอภิธัมมัตถสังคหะ ซึ่งมีการแบ่งรูปออกเป็น ๒ อย่างตามสมควรทั้งภายในและภายนอก โดยการพิจารณาจากเหตุที่สำคัญ ๔ ประการคือ กรรม จิต ฤดู และอาหาร ซึ่งส่งผลต่อการเกิดรูปอย่างต่อเนื
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
263
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 263 วิญญัติทั้ง ๒ เกิดจากจิตอย่างเดียวๆ เสียงเกิดจากจิตและฤดูฯ รูป ๓ มีลหุตาเป็นต้น ย่อมเกิดจากฤดู จิต และอาหาร ฯ อวินิพโภค รูป ๓ และอา
เนื้อหานี้กล่าวถึงหลักวิญญัติที่เกี่ยวข้องกับจิตและฤดู รวมถึงการระบุประเภทของรูปและสมุฏฐาน และการอธิบายเกี่ยวกับกลาปที่เกิดขึ้นร่วมกันจากชีวิตรูปและอวินิพโภค ผ่านการศึกษาอภิธัมมัตถ จะแสดงให้เห็นถึงกลไ
การศึกษาอภิธรรมและกัมมสมุฏฐาน
264
การศึกษาอภิธรรมและกัมมสมุฏฐาน
៩ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 264 ฉะนี้แล ฯ กลาปทั้ง 8 นี้ ชื่อว่ากัมมสมุฏฐานกลางฯ ส่วนอวินิพโภค รูป ชื่อว่าสุทธัฏฐกะ สุทธัฏฐกะนั่นแล รวมกับกายวิญญัติ ชื่อว่า กายว
เนื้อหานี้นำเสนอการศึกษาอภิธรรมที่เกี่ยวข้องกับกลาปทั้ง 8 ที่เรียกว่ากัมมสมุฏฐานกลางและการจำแนกประเภทต่างๆ ของกลาป เช่น สุทธัฏฐกะ และจิตสมุฏฐาน รวมถึงความหมายของสัททนวกะและลหุตาในวิทยาศาสตร์ทางจิตวิญญ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การศึกษาเกี่ยวกับรูปและวิญญาณ
285
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การศึกษาเกี่ยวกับรูปและวิญญาณ
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 285 ประการนอกนี้ ชื่อว่าพาหิรรูป เพราะเกิดในภายนอกจากอัชฌัตติก รูปนั้นฯ รูปมีจักขุเป็นต้นนั่นแล จัดเป็นวัตถุรูป 1 รูป ๒๒ ประการ นอกนี้ก
เนื้อหานี้ดำเนินการศึกษาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยละเอียดเกี่ยวกับรูปและวิญญาณ ซึ่งรวมถึงการอธิบายถึงพาหิรรูปและการมีส่วนร่วมของปัจจัยต่าง ๆ ที่มีผลต่อจักขุวิญญาณและชีวิตรูปในบริบทของอภิธรรมซึ่ง
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 308
308
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 308
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 308 อภิธัมมัตถสังคหบาลีแปล ปริเฉทที่ ๗ [ชื่อสมุจจัยสังคหภาค] [วัตถุธรรม ๗๒] [สังคหคาถา] บัดนี้ ข้าพเจ้าจักกล่าวสมุจจัย (การรวม หมวด) แห
ในหน้าที่ 308 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ข้าพเจ้าได้กล่าวถึงสมุจจัยในการจัดหมวดหมู่ของวัตถุธรรม 32 ประการ พร้อมกับอธิบายลักษณะที่เกี่ยวข้องตามที่ได้มีการนำเสนอ โดยสมุจจัยที่กล่าวถึงแบ่งออกเป็น 4 ประเภท ได
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 340
340
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 340
- ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 340 เป็นดุจธาตุส่วนย่อมของสรีระ และวัตถุ เกิดแต่ศิลา ฯ ය ก็ธาตุเหล่านั้น พระผู้มีพระภาคทางแจกนายตนะออกไปเป็น ๒ ประการ ด้วยอำนาจแห่งวิ
เนื้อหาอธิบายเกี่ยวกับธาตุและอริยสัจในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยอธิบายลำดับการแสดงธาตุ 5 ซึ่งรวมถึงจักขุธาตุและความเข้าใจเกี่ยวกับอริยบุคคลที่สามารถเข้าถึงสัจจะได้ ผ่านการปฏิบัติและการตรัสรู้ในธรรมทุกข์
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
400
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 400 วิโมกข์ ๑ อัปปณิหิตวิโมกข์ ๑ ฯ และพึงทราบวิโมกขมุข ๓ คือ สุญญตานุปัสสนา การพิจารณาเห็นโดยเป็นของว่างเปล่า ๑ อนิมิตตา นุปัสสนา การพิ
ในหน้า 400 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา มีการอธิบายถึงประเภทแห่งวิโมกข์ 3 ประการ ได้แก่ สุญญตานุปัสสนา, อนิมิตตานุปัสสนา และอัปปณิหิตานุปัสสนา เพื่อเชื่อมโยงไปยังหลักการเกี่ยวกับสีล
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การประพฤติกรรมในภาวนา
407
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การประพฤติกรรมในภาวนา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 407 พรรณนาความปริเฉทที่ ๕ [ข้อความเบื้องต้น] ประกอบความว่า เบื้องหน้าแต่นี้ คือแต่การแสดงไขปัจจัยไป ข้าพเจ้า (ชื่ออนุรุทธาจารย์) จักกล่
เนื้อหาเกี่ยวกับการแสดงและคำอธิบายกรรมฐานและวิธีการปฏิบัติในการภาวนา โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อเข้าใจลักษณะต่างๆ ของจริตและการวิเคราะห์ทางธรรม ที่เป็นพื้นฐานสำคัญในการพัฒนาภาวนา ทั้งสมถะและวิปัสสนา และยังไ
จริตในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
408
จริตในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 408 มีจริต ๓ จริต ในหมวดจริต ๓ ที่มีราจริต เป็นต้น, ๗ จริต ในหมวดจริต ๓ ที่มีสัทธา จริตเป็นต้น โดยคละกันทั้งในจริตมูลเดียว ๒ มูล และ ๓
ในเนื้อหานี้กล่าวถึงจริตที่มีทั้งหมด ๓ หมวด โดยมีจริตที่แตกต่างกันคือราคจริต, โทสจริต, และโมหจริต พร้อมด้วยการแบ่งประเภทและตัวอย่างของจริตแต่ละประเภท ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในหลักอภิธรรม อภิธัมมัตถสังคหบาลี
นว วิปสฺสนาญาณานิ
431
นว วิปสฺสนาญาณานิ
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 431 นว วิปสฺสนาญาณานิ ความว่า ญาณเหล่านี้ คือญาณที่รู้ความเกิด และความดับของขันธ์ทั้งหลาย ชื่อว่าอุทยัพพยญาณ ญาณที่ปล่อย ความเกิด เพ่งเ
เนื้อหานี้กล่าวถึงญาณต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับวิปัสสนา เช่น อุทยัพพยญาณ, ภังคญาณ, ภัยญาณ และอื่นๆ ซึ่งเป็นกระบวนการพิจารณาและเห็นอาการของขันธ์ที่มีโทษ รวมถึงการพ้นจากทุกข์และการบรรลุธรรมในมรรคที่สูงขึ้น
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
441
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 441 แห่งญาณปรีชาของท่าน ในพระศาสนานี้ และยังสาธุชนให้ยินดีด้วยการแสดง อรรถสาระที่ไพเราะ ๆ ข้าพเจ้าใดอาศัย ความเอ็นดูของพระเถระ ชื่อสารี
ข้อความนี้นำเสนอในเชิงลึกเกี่ยวกับญาณปรีชาของพระสารีบุตรและบทบาทในการสอนศาสนาอย่างเข้มข้น โดยมีการอธิบายถึงความสำคัญของการพรั่งพร้อมในทางธรรมและความผูกพันกับพระศาสนา ข้อความนี้แสดงให้เห็นถึงความตั้งใจ
การปลูกฉันทรุจิในบุญญกรรม
10
การปลูกฉันทรุจิในบุญญกรรม
๑๐ (สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส) คนกลัวแต่บุญเช่นนั้น ตรัสสอนให้ปลูกฉันทรุจิในบุญญกรรมนั้นแล้ว และอดทนกระทำเพราะบุญ นั้นย่อมอำนวยผลพิเศาแก่ผู้บำเพ็ญให้ได้มนุษย์สมบัติ สวรรค์สมบัติ และนิพพา
เนื้อหาได้กล่าวถึงการปลูกฉันทรุจิในบุญญกรรม โดยสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรสได้สอนให้มีความอดทนและทำบุญเพื่ออำนวยผลให้เกิดมนุษย์สมบัติ สวรรค์สมบัติ และนิพพานสมบัติ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึง
พระราชกรณียกิจของสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส
20
พระราชกรณียกิจของสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส
២០ (สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส) เป็นทำแลแล้ว ทรงขวนขวานเพื่อให้ได้ทุนสำหรับทำการปลูกสร้าง และมีคนเช่าถือป้องกันสมบัติ ทรงแนะนำให้บุคคลมีแก่ใจรับเป็นมรรคนายก พระอารามมิให้ตกไปและเพื่อพูนให
บทความนี้นำเสนอพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส ในการพัฒนาและดูแลพระอาราม ตลอดจนการเสด็จพระราชดำเนินเพื่อสำรวจงานต่าง ๆ ในต่างประเทศ เพื่อให้เกิดประโยชน์แก่รัฐและประชาชน โดยเฉพ
ความสำคัญของการศึกษาในประวัติศาสตร์ไทย
29
ความสำคัญของการศึกษาในประวัติศาสตร์ไทย
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ในศก ๑๒๒ ๒๙ พระคุณพิเศษ ส่วนอัตตสมบัติ จะถวายวิสัชนาด้วยพาหุสัจจะและอุบายโกศลส่วนปรหิต ปฏิบัติ จะถวายวิสัชนาด้วยรัฏฐาภิบาลโนบาย พอเป็นนิทัสสนนัย พาหุสัจจะนั้น
ในบทความนี้กล่าวถึงบทบาทของการศึกษาในสมัยโบราณ โดยเฉพาะการศึกษาของพระราชบุตร ซึ่งพระเจ้าสุทัสนราชได้ทรงเห็นคุณค่าแห่งการศึกษาและเลือกหาผู้มีความสามารถในการสอนให้กับพระราชบุตร เพื่อให้เกิดปรีชาสามารถแล
อุบายโกศลและความฉลาดในการประกอบกิจ
32
อุบายโกศลและความฉลาดในการประกอบกิจ
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ៧២ อุบายโกศลนั้น คือความเป็นผู้ฉลาดในอุบายสำหรับประกอบกิจนั้น ๆ มีวิภาคเป็น ๒ ประการ คือ อายโกศล ความเป็นฉลาดรอบรู้ เหตุเป็นเครื่องเจริญ ๑ อบายโกศล ความเป็นผ
เนื้อหาว่าด้วยความฉลาดในการประกอบกิจการและการใช้กลยุทธ์ที่ดีกว่าในการจัดการปัญหา จากเรื่องราวในมหาปริพพานสูตร การแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการอนุรักษ์พระสารีริกธาตุโดยไม่แจกจ่ายก่อนให้ระวังภัย และกระบ
ความเป็นผู้มีเมตตาของสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส
47
ความเป็นผู้มีเมตตาของสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ใน ศก ๑๒๔ ความเป็นผู้มีเมตตาเป็นเบื้องหน้า ๑ ๔๗ G) จะถวายวิสัชนาด้วยพระคุณพิเศษส่วนปรหิตปฏิบัติ ๓ ประการ คือ เมตตาปุเรจาริกตา ปฏิสันถารกุศลตา ความเป็นผู้ฉลาดใ
บทความนี้สะท้อนถึงความเป็นผู้มีเมตตาของสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส โดยเน้นถึงความดีที่พระองค์ทรงประพฤติและบำเพ็ญคุณงามความดีต่อสรรพสัตว์ การกระทำที่มีเจตนาดีและพระราชอัธยาศัยที่เผื่อแผ่คุณ
พระราชกรณียกิจและพระราชจริยาวัตรของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า
56
พระราชกรณียกิจและพระราชจริยาวัตรของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ๕๖ พระราชกรณียกิจส่วนรัฏฐาภิบาลโนบาย ที่พรรณนามาพอเป็นนิทัสสนนัยนี้จัดเป็นตติย มงคลวิเสส. พระราชจริยาวัตรทั้ง ๓ ประการ ที่ได้รับพระราชทานถวายวิสัชนามาโดยลำดั
เนื้อหาวิเคราะห์พระราชกรณียกิจส่วนรัฏฐาภิบาลและพระราชจริยาวัตรของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส โดยเน้นความสำคัญและประโยชน์ของการปฏิบัติหน้าที่ในฐานะพระมหากษัตริย์เพื่อความเจริญรุ่งเรืองของป
ความเพียรและการพึ่งพาตนเองในพุทธศาสนา
71
ความเพียรและการพึ่งพาตนเองในพุทธศาสนา
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ๗๑ มีธรรมเป็นที่พึ่ง อย่ามีอย่างอื่นเป็นที่พึ่ง พระพุทธภาษิตนี้ แสดงปฏิบัติที่สมควรแก่สมณะผู้รับ เทศนาก็จริงอยู่ ถึงอย่างนั้น ก็แนะให้สันนิษฐานว่า อันคนจะทำเ
บทความนี้สำรวจแนวคิดของความเพียรและการพึ่งพาตนเองในพุทธศาสนา โดยอ้างถึงพระพุทธภาษิตและตัวอย่างจากประวัติศาสตร์ เช่น พระเจ้าวัฏฏคามณีที่ไม่ย่อท้อในการต่อสู้อันยาวนานเพื่อฟื้นฟูพระนคร ความหมายของการพึ่ง
พระคุณพิเศษของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า
79
พระคุณพิเศษของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) จะพรรณนาพระคุณพิเศษ รัฏฐาภิปาลโนบาย 0 ในศก ๑๒๗ ประการ คือ มิตรสมบัติ ๑ มัตตัญญุตา ๗๙ ๑ พอเป็นนิทัสสนนัย มิตรสมบัติข้อต้นนั้น คือถึงพร้อมด้วยมิตร กล่าวโดยสาธา
บทความนี้จะพรรณนาถึงพระคุณพิเศษของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส และมิตรสมบัติที่มีบทบาทสำคัญในการสร้างความเจริญหรือเสื่อมเสียให้กับชีวิต มิตรที่ดีและมิตรที่เลวมีอิทธิพลต่อผู้คนทั้งในด้านบวก